Verschillen omarmen: hoe jullie seksuele verlangens kunnen verschillen én samenkomen

Een van de grootste misverstanden over seks in langdurige relaties is dat beide partners dezelfde verlangens, dezelfde timing en dezelfde voorkeuren zouden moeten hebben. Dat als je écht van elkaar houdt, je seksueel perfect op één lijn zit.

In mijn praktijk zie ik elke dag dat dit een illusie is. Een illusie die veel koppels onder druk zet en die leidt tot teleurstelling, schaamte en stilzwijgen.

De werkelijkheid? Seksuele verschillen zijn niet alleen normaal, ze zijn onvermijdelijk in elke langdurige relatie. En wat nog belangrijker is: deze verschillen hoeven helemaal geen probleem te zijn. Ze kunnen juist een bron van groei, spanning en verdieping worden – als je leert ze te omarmen in plaats van te bestrijden.

De paradox van verlangen

Er schuilt een fascinerende paradox in seksueel verlangen binnen langdurige relaties: we verlangen naar zowel veiligheid als verrassing, naar zowel vertrouwdheid als nieuwheid, naar zowel verbinding als autonomie.

Zoals een cliënt het ooit treffend verwoordde: “Ik wil me zo veilig voelen bij mijn partner dat ik alles durf te delen, en tegelijkertijd wil ik verrast worden door iemand die ik niet helemaal kan doorgronden.”

Deze spanning tussen verbinding en autonomie staat centraal in het begrijpen van seksuele verschillen. Want het is juist in onze verschillen – in wie we zijn, wat we verlangen, wat ons opwindt – dat we elkaars autonomie ervaren en daarmee ook de spanning die verlangen voedt.

Waarom seksuele verschillen vaak tot problemen leiden

Wanneer seksuele verschillen in een relatie als probleem worden ervaren, ligt dat vaak niet aan de verschillen zelf, maar aan hoe we ermee omgaan. Typische reacties zijn:

1. Compromissen zoeken die niemand écht bevredigen

“We hebben nu een soort middenweg gevonden: we hebben seks één keer per week, op zaterdagavond. Het is niet te weinig voor mij en niet te veel voor haar. Het is… oké, denk ik.”

Klinkt dit bekend? Veel koppels proberen hun seksuele verschillen op te lossen door het gemiddelde te nemen. Het resultaat is vaak een seksleven dat voor beiden ‘acceptabel’ is, maar voor niemand echt bevredigend.

2. Eisen en terugtrekken

Eén partner blijft aandringen op meer seks, meer variatie of andere vormen van intimiteit. De andere partner trekt zich steeds verder terug. Beiden voelen zich onbegrepen en niet gerespecteerd in hun behoeften.

3. Stille aanpassing die leidt tot vervreemding

“Ik doe maar alsof ik het fijn vind, want ik wil hem niet teleurstellen.”

Een van de partners past zich stilzwijgend aan, ten koste van het contact met de eigen verlangens en grenzen. Op den duur leidt dit tot een gevoel van vervreemding, niet alleen van de partner maar ook van zichzelf.

4. Vermijding van het onderwerp

Het meest voorkomende patroon dat ik zie: koppels die het onderwerp seksualiteit volledig vermijden. Geen gesprekken, geen initiatieven, geen risico’s – en daarmee ook geen kans op afwijzing, maar ook geen kans op groei en verbinding.

Een nieuwe benadering: verschillen als kracht

Wat als jullie seksuele verschillen geen obstakel zijn dat overwonnen moet worden, maar juist een uitnodiging tot groei, zowel individueel als samen? Dit vereist een fundamenteel andere mindset, die ik in mijn praktijk het “differentiatiedenken” noem.

Bij differentiatie gaat het om het vermogen om trouw te blijven aan jezelf én in verbinding te blijven met je partner, zelfs wanneer jullie verschillen.

Het betekent:

• Duidelijk onderscheid maken tussen jouw verlangens en die van je partner
• Verantwoordelijkheid nemen voor je eigen seksuele bevrediging
• Verschillen benoemen zonder te veroordelen
• Nieuwsgierig blijven naar elkaars innerlijke wereld
• Tijdelijk ongemak kunnen verdragen voor diepere verbinding

Een koppel dat bij mij in therapie kwam, ontdekte deze benadering na jaren van seksuele spanningen. De man deelde dat hij seks gebruikte als bevestiging dat alles goed was tussen hen. De vrouw realiseerde zich dat ze seks was gaan zien als een “taak” die ze moest uitvoeren om hem gelukkig te houden.

Door te leren om hun verschillende behoeften uit te spreken zonder elkaar te beschuldigen, en door verantwoordelijkheid te nemen voor hun eigen emoties, veranderde hun dynamiek volledig.

“Nu durven we te verschillen,” vertelde de vrouw, “en spreken we vanuit ons buikgevoel, vanuit wat elk van ons echt wil of verlangt.”

Praktische stappen om seksuele verschillen te omarmen

1. Durf verschillend te zijn

De eerste stap is het erkennen en accepteren van jullie verschillen. Dit klinkt simpel, maar is voor veel koppels een revolutie.

Oefening: Seksuele inventarisatie

Maak apart van elkaar een lijst met:

• Wat je opwindt en waar je naar verlangt
• Hoe vaak je ideaal gezien seks zou willen hebben
• Welke omstandigheden je nodig hebt om je seksueel te voelen
• Welke blokkades je ervaart

Deel deze lijsten met elkaar, niet als onderhandeling, maar als verkenning. Let op: het doel is niet om het eens te worden, maar om elkaar beter te begrijpen.

2. Leer je eigen emoties te reguleren

Een cruciale vaardigheid bij het omgaan met verschillen is het vermogen om je eigen emotionele reacties te beheersen – of zoals ik het noem, “self-soothing”.

Oefening: Constructief omgaan met seksuele afwijzing

Wanneer je partner niet ingaat op je seksuele uitnodiging:

• Herken de opkomende emoties (teleurstelling, boosheid, onzekerheid)
• Adem diep en geef jezelf ruimte
• Vraag je af: wat zegt deze reactie over mij? Over mijn partner? Over ons?
• Vind constructieve manieren om met de energie om te gaan (een wandeling, creatieve expressie)
• Kom later, als je kalm bent, terug op het onderwerp

3. Cultiveer je eigen seksuele autonomie

Een gezonde seksuele relatie begint bij een gezonde relatie met je eigen seksualiteit.

Oefening: Herontdek je eigen verlangen

• Neem tijd voor jezelf om te reflecteren: wat verlangt jouw lichaam, los van wat je partner wil of verwacht?
• Welke fantasieën heb je, maar deel je (nog) niet?
• Welke ervaringen uit je verleden hebben je seksuele zelfbeeld gevormd?
• Hoe kun je meer verantwoordelijkheid nemen voor je eigen seksuele bevrediging?

Een vrouw in mijn praktijk realiseerde zich door deze oefening dat ze altijd had gewacht tot haar man initiatief nam, omdat ze dacht dat dit van haar verwacht werd. Door haar eigen verlangen te herontdekken, kon ze actiever worden in hun seksuele relatie.

“Vroeger deed ik dat wel,” vertelde ze. “Ik moet er gewoon aan beginnen, nog voor ik moe ben. De kamer moet zeker warm zijn.”

4. Leer constructief te onderhandelen over seks

Dit gaat verder dan compromissen sluiten. Het gaat om creatieve oplossingen vinden die rekening houden met beider behoeften.

Oefening: Verlangen-Grens-Verzoek communicatie

Bij het bespreken van seksuele wensen, gebruik dit format:

• “Ik verlang naar…” (benoem je verlangen zonder eisen)
• “Mijn grens is…” (benoem je grenzen duidelijk)
• “Zou je bereid zijn om…” (doe een concreet, haalbaar verzoek)

Bijvoorbeeld: “Ik verlang naar meer spontane seks. Mijn grens is dat ik niet wil dat het altijd ‘s avonds laat is als ik al moe ben. Zou je bereid zijn om eens een keer overdag te vrijen als de kinderen niet thuis zijn?”

5. Creëer ruimte voor verschil én verbinding

De sleutel tot een bevredigend seksleven in een langdurige relatie is het vinden van een balans tussen autonomie en verbinding.

Oefening: De dans van nabijheid en afstand

• Plan momenten van bewuste verbinding (samen in bed liggen, knuffelen)
• Plan ook momenten van bewuste “afstand” (eigen hobby’s, tijd met vrienden)
• Experimenteer met verschillende “niveaus” van seksuele intimiteit, van hand vasthouden tot gepassioneerde seks
• Bespreek achteraf hoe jullie de wisselwerking tussen verbinding en autonomie ervaren hebben

De kracht van verschillen in de praktijk

Een koppel in mijn praktijk worstelde jarenlang met hun verschillende seksuele verlangens. Hij wilde vaker en avontuurlijker, zij voelde zich onder druk gezet en trok zich terug.

Door het differentiatiedenken toe te passen, begonnen ze hun verschillen te zien als een uitnodiging tot groei in plaats van een probleem. Hij leerde zijn behoefte aan bevestiging op andere manieren te vervullen. Zij ontdekte dat ze wel degelijk seksuele verlangens had, maar dat deze verstikt waren geraakt onder de druk.

“Ik heb ondervindt hoe zij mij soms manipuleert om haar zin te krijgen,” vertelde de man tijdens een sessie. “Mijn nieuwe reactie blijft haar heel angstig maken. Maar ze apprecieert dat ik veel meer initiatief neem en handiger ben in bed waardoor ze veel meer kan genieten van onze seksuele relatie.”

Dit koppel ontdekte wat vele anderen in mijn praktijk ook leren: dat het juist de verschillen zijn die spanning en groei brengen in een relatie. Dat het durven verschillen zonder de verbinding te verliezen juist leidt tot diepere intimiteit en een levendiger seksleven.

Van harmonie naar passie

Veel koppels streven naar perfecte harmonie in hun relatie, inclusief hun seksleven. Maar wat als perfecte harmonie niet het doel is? Wat als het juist gaat om de dans tussen verbinding en autonomie, tussen veiligheid en spanning, tussen geven en nemen?

Een relatie waarin beide partners zichzelf volledig kunnen zijn, hun verlangens kunnen uiten, hun grenzen kunnen aangeven, en toch diep verbonden blijven – dat is een relatie waarin passie kan blijven bloeien, ook na vele jaren samen.

Zoals een koppel het mooi verwoordde: “We begrepen dat onze nood aan harmonie groter was, maar dat dit ‘echt contact’ in de weg stond. Nu durven we te verschillen en spreken we vanuit ons buikgevoel, vanuit wat elk van ons echt wil of verlangt. Het gaf ons het gevoel een ‘meer volwaardig koppel’ te zijn.”

Het omarmen van jullie seksuele verschillen is niet altijd gemakkelijk. Het vraagt moed, kwetsbaarheid en soms professionele begeleiding. Maar de beloning is een diepere, rijkere intimiteit die ruimte biedt voor zowel veiligheid als avontuur, zowel verbinding als vrijheid.

En dat is uiteindelijk waar we allemaal naar verlangen, niet waar?