De balans van verlangen: je gaspedaal en rempedaal begrijpen
“We hebben elkaar ontzettend lief, maar in bed lijkt er altijd iets in de weg te staan. Het is alsof ik twee verschillende personen ben: iemand die verlangt naar intimiteit en iemand die steeds op de rem trapt zodra het moment daar is. Waarom is dat zo, en hoe kunnen we dit doorbreken?”
Deze vraag hoor ik vaak in mijn praktijk. En het is een van de meest menselijke vragen die er zijn. Want verlangen is geen constante stroom die altijd even sterk door ons heen stroomt. Het is eerder een dynamische dans tussen gas geven en remmen, tussen opwinding en terughoudendheid.
In deze blog verken ik met je hoe seksueel verlangen werkelijk werkt, welke soorten intimiteit we kunnen ervaren en hoe je samen met je partner een diepere afstemming kunt vinden in jullie seksuele relatie.
Vergeet het idee van ‘libido’ – denk aan gas en rem
Het oude idee dat verlangen een mysterieuze, oncontroleerbare kracht is die we ‘libido’ noemen, is achterhaald. Seksueel verlangen werkt veel meer als een voertuig met twee pedalen: een gaspedaal en een rempedaal.
Je gaspedaal reageert op alles wat je opwindt, prikkelt en uitnodigt. Je rempedaal reageert op alles wat je remt, belemmert of tegenhoudt. En net zoals in een auto, als je tegelijkertijd remt en gas geeft, wint de rem het altijd.
Dit verklaart waarom je soms ‘in je hoofd’ wel verlangt naar intimiteit, maar je lichaam niet volgt. Of waarom je partner soms zegt zin te hebben, maar dit niet vertaald wordt naar daadwerkelijke opwinding. Er zijn dan simpelweg te veel remmen actief.
In relatietherapie zie ik vaak dat koppels zich eenzijdig richten op het ‘gaspedaal’ – ze proberen de opwinding te vergroten door nieuwe dingen uit te proberen of meer romantiek te creëren. Maar als er onuitgesproken zorgen, stress of aannames in de weg staan, blijft de rem ingedrukt en zal het verlangen niet vrijelijk stromen.
Drie manieren waarop we seksuele intimiteit ervaren
Hoe we seks beleven, wordt sterk beïnvloed door onze hechtingsstijl – de manier waarop we emotionele verbinding aangaan. Laten we drie verschillende manieren verkennen waarop seks kan worden ervaren:
1. Geïsoleerde of afgesloten seks
Dit type intimiteit kenmerkt zich door een sterke focus op prestatie, sensatie en het ‘afvinken’ van de daad. Er is een sterke gerichtheid op het orgasme en de mechanische handelingen, terwijl de emotionele verbinding vaak minimaal blijft.
“Ik merk dat ik tijdens seks eigenlijk vooral bezig ben met ‘goed’ presteren,” vertelde een man in mijn praktijk. “Ik ben zo gefocust op haar plezier dat ik mezelf compleet verlies in een soort checklist in mijn hoofd.”
Deze benadering is vaak gerelateerd aan een vermijdende hechtingsstijl, waarbij emotionele afstand als veiliger wordt ervaren dan kwetsbaarheid. De seks kan technisch bevredigend zijn, maar laat vaak een gevoel van innerlijke eenzaamheid achter.
2. Troost- of geruststelseks
Bij deze vorm van intimiteit draait het vooral om bevestiging en geruststelling. Seks wordt een manier om zekerheid te krijgen over de relatie en om de angst voor afwijzing tijdelijk te stillen.
“Ik kan pas ontspannen als we seks hebben gehad,” deelde een vrouw. “Pas dan voel ik me weer even zeker van zijn liefde. Maar die zekerheid vervaagt snel, en dan heb ik het opnieuw nodig.”
Deze benadering komt vaak voor bij mensen met een angstige hechtingsstijl. De focus ligt hier niet zozeer op seksueel genot, maar op de tijdelijke emotionele geruststelling die de fysieke nabijheid biedt.
3. Veilige of synchrone seks
Deze vorm van intimiteit kenmerkt zich door wederzijdse aanwezigheid, emotionele verbinding en een balans tussen geven en ontvangen. Er is ruimte voor speelsheid, kwetsbaarheid en authenticiteit.
“Wanneer we samen zijn, voel ik me gezien en gewaardeerd voor wie ik ben,” beschreef een cliënt. “We kunnen lachen, serieus zijn, stoppen als we dat willen, en er is geen druk om op een bepaalde manier te ‘presteren’. Het voelt als een dans waarin we allebei leiden en volgen.”
Deze benadering wordt geassocieerd met veilige hechting, waarbij partners zich zowel autonoom als verbonden kunnen voelen.
Waarom we verlangen naar intimiteit: vier drijfveren
Ons verlangen naar seksualiteit wordt gevoed door verschillende motieven. Onderzoek heeft aangetoond dat deze motieven sterk gekleurd worden door onze hechtingsstijl:
1. Verlangen naar intimiteit
Voor sommigen is seks vooral een uitdrukking van emotionele verbinding. Het gaat om het delen van kwetsbaarheid, het ervaren van nabijheid en het verdiepen van de band. Dit motief zien we vaak bij mensen met een veilige hechtingsstijl.
2. Verlangen naar plezier
Hier staat het fysieke genot centraal – de sensuele ervaring, de opwinding, de ontlading. Dit kan een gezond motief zijn dat bijdraagt aan de relatie, zolang het gedeeld wordt en beide partners kunnen genieten.
3. Verlangen naar goedkeuring
Voor anderen is seks een manier om bevestiging te krijgen van hun waarde en aantrekkelijkheid. Het gaat dan meer om de behoefte gezien en gewaardeerd te worden dan om de seksuele ervaring zelf. Dit motief komt vaker voor bij mensen met een angstige hechtingsstijl.
4. Verlangen als coping-mechanisme
Seks kan ook een manier zijn om met moeilijke emoties om te gaan – stress te verminderen, zelfvertrouwen te versterken of afleiding te zoeken. Dit motief zien we vaker bij mensen met een vermijdende hechtingsstijl.
Door te begrijpen wat je werkelijk drijft in je verlangen naar intimiteit, kun je betere keuzes maken en duidelijker communiceren met je partner.
Je gaspedaal en rempedaal leren kennen
Laten we nu eens kijken naar wat jouw gaspedaal indrukt en wat je rempedaal activeert. Dit is voor iedereen uniek, maar er zijn wel patronen te herkennen.
Wat drukt op je gaspedaal?
Factoren die het verlangen vaak aanwakkeren zijn onder andere:
- Een gevoel van veilige verbinding en vertrouwen
- Je gerespecteerd en gewaardeerd voelen
- Kwaliteitstijd met je partner doorbrengen
- Positieve herinneringen aan eerdere fijne ervaringen
- Ontspanning en de afwezigheid van stress
- Zelfacceptatie en een positief lichaamsbeeld
- Speelsheid, nieuwsgierigheid en variatie
- Het gevoel gewenst te worden door je partner
- Emotionele en fysieke afstemming met je partner
- Zintuiglijke prikkels die je prettig vindt
- De ruimte om je over te geven en los te laten
Een cliënt verwoordde het zo: “Ik merk dat ik me pas echt kan openstellen als er overdag al een vorm van verbinding is geweest – een goed gesprek, samen lachen, kleine momenten van aanraking. Dan is het alsof mijn lichaam al ‘ja’ zegt voordat we überhaupt in de slaapkamer zijn.”
Wat drukt op je rempedaal?
Factoren die het verlangen vaak remmen zijn onder andere:
- Stress, vermoeidheid en een vol hoofd
- Conflicten of onopgeloste spanningen
- Druk om te ‘presteren’ of aan verwachtingen te voldoen
- Negatieve overtuigingen over jezelf, seks of je lichaam
- Pijn of ongemak tijdens intimiteit
- Afleiding of gebrek aan privacy
- Angst voor afwijzing of kritiek
- Ervaringen uit het verleden die onverwerkt zijn
- Het gevoel dat je ‘moet’ in plaats van ‘mag’
- Emotionele afstand in de relatie
- De nadruk op een specifiek ‘script’ of een specifieke uitkomst van seks
Een vrouw in mijn praktijk realiseerde zich: “Ik heb altijd gedacht dat ik ‘gewoon weinig libido’ had. Maar toen we gingen onderzoeken wat er gebeurt voor en tijdens intimiteit, ontdekte ik dat mijn hoofd vol zit met to-do lijstjes, zorgen over of ik wel aantrekkelijk genoeg ben, en angst dat ik mijn partner teleurstel. Geen wonder dat mijn lichaam niet volgt!”
Voorbij het ‘script’: seks opnieuw definiëren
Een van de grootste belemmeringen voor een bevredigend seksleven is wat we het ‘dominante script’ kunnen noemen – het idee dat er een vast patroon is dat gevolgd moet worden, culminerend in penetratie en een orgasme.
Dit script, ook wel het ‘coïtaal imperatief’ genoemd, kan enorme druk leggen op beide partners en het plezier in de weg staan. Het reduceert de rijke wereld van intimiteit tot een mechanische reeks stappen met een vooraf bepaald eindpunt.
Een wijzere definitie van seks komt van de gerespecteerde seksuoloog Ellen Laan: “Seks is met genegenheid gedeeld genot onder gelijken.” Deze omschrijving opent de deur naar een veel breder scala aan mogelijkheden, waarbij de focus ligt op verbinding, gelijkwaardigheid en wederzijds plezier, in welke vorm dan ook.
Communiceren over gas en rem
Als je deze inzichten wilt toepassen in je relatie, is het belangrijk om met je partner te kunnen praten over jullie unieke gaspedalen en rempedalen. Maar hoe doe je dat zonder dat het klinisch of beschuldigend wordt?
Hier zijn enkele vragen die kunnen helpen:
Voor de partner die vaker initiatief neemt (de ‘aanjager’):
- “Waar verlang ik eigenlijk naar als ik seks wil?”
- “Wat betekent het voor mij als mijn partner niet ingaat op mijn toenadering?”
- “Hoe kan ik ruimte geven aan mijn partner zonder mijn eigen verlangens te verloochenen?”
Voor de partner die vaker terughoudend is (de ‘terugtrekker’):
- “Wat maakt dat ik soms niet prettig vind om intiem te zijn?”
- “Welke onuitgesproken zorgen of verwachtingen spelen een rol?”
- “Wat zou kunnen helpen om mijn rempedaal minder hard in te drukken?”
Het bespreken van deze vragen vraagt om een veilige, oordeelvrije ruimte. Het gaat niet om ‘gelijk krijgen’ of ‘oplossingen vinden’, maar om elkaar werkelijk begrijpen en van daaruit samen nieuwe mogelijkheden ontdekken.
De dans van afstemming
Het mooie van inzicht in elkaars gaspedaal en rempedaal is dat je samen kunt werken aan een betere afstemming. Het verschil in verlangen is vaak minder groot dan het lijkt – het gaat er vooral om de factoren te herkennen die jullie unieke dynamiek beïnvloeden.
Een koppel dat ik begeleidde, ontdekte dat hun verschil in verlangen meer te maken had met timing en context dan met een fundamenteel verschil in behoefte. Hij had geleerd dat initiatief tonen ‘mannelijk’ was en deed dit vaak direct en gericht. Zij had ruimte en emotionele verbinding nodig om haar verlangen te kunnen voelen.
Door samen te ontdekken wat hun specifieke gaspedalen en rempedalen waren, konden ze een nieuwe dans creëren waarin beiden zich gezien en gerespecteerd voelden. Hij leerde om verbinding te creëren voordat hij seksueel initiatief nam. Zij leerde om haar behoeften en grenzen duidelijker aan te geven, in plaats van zich terug te trekken.
Kleine stappen, grote veranderingen
Het veranderen van seksuele patronen gebeurt niet van de ene op de andere dag. Het vraagt geduld, compassie en een bereidheid om samen te experimenteren en te leren.
Begin met kleine, behapbare stappen:
- Neem tijd om elkaars gaspedaal en rempedaal te leren kennen. Zonder oordeel of druk, maar met oprechte nieuwsgierigheid.
- Schep samen een veilige ruimte voor intimiteit. Dit gaat niet alleen over de fysieke omgeving, maar ook over de emotionele veiligheid om ‘ja’ en ‘nee’ te kunnen zeggen.
- Laat het ‘script’ los. Experimenteer met verschillende vormen van intimiteit zonder druk op een specifieke uitkomst.
- Wees geduldig met jezelf en elkaar. Patronen die jaren hebben bestaan, veranderen niet overnight.
- Zoek professionele begeleiding als dat nodig is. Soms zitten patronen zo diep dat het moeilijk is om ze alleen te doorbreken.
Een reis van groei en verbinding
Het begrijpen van je gaspedaal en rempedaal is geen technische oefening – het is een uitnodiging tot diepere zelfkennis en verbinding. Door samen deze reis aan te gaan, kun je niet alleen jullie seksuele relatie verrijken, maar ook een dieper begrip en respect voor elkaar ontwikkelen.
Zoals een cliënt het mooi verwoordde: “Door te begrijpen wat ons remt en wat ons stimuleert, hebben we niet alleen onze intimiteit verbeterd, maar ook geleerd om veel eerlijker te zijn tegen elkaar over wat we echt nodig hebben. En dat heeft onze hele relatie veranderd.”
In die zin is het verkennen van jullie unieke balans tussen verlangen en terughoudendheid meer dan alleen een weg naar een bevredigender seksleven – het is een pad naar een diepere, authentiekere verbinding waarin jullie beiden kunnen floreren.
